Yazılım Sözlüğü
Yazılım ve Bilişim Teknolojileri Terimleri
Algoritma (Algorithm)
Bilgisayar biliminde, belirli bir problemi çözmek veya belirli bir görevi yerine getirmek için adımları belirleyen ve uygulayan bir yöntem.
API (Application Programming Interface)
Bir yazılım uygulamasının veya bileşeninin, diğer uygulamaların veya bileşenlerin işlevlerine erişim sağlamak için sunduğu arayüz.
Agile
Yazılım geliştirme sürecinde esnek ve iteratif bir yaklaşımı benimseyen metodoloji.
Backend
Bir web uygulamasında, sunucu tarafında bulunan ve kullanıcı arayüzüyle iletişim kuran mantıksal ve işlevsel bileşenlerin toplamı.
Binary
İkili tabanda, yani 0 ve 1 rakamlarını kullanarak ifade edilen sayılar veya veri.
Boolean
Sadece iki olası değere sahip bir veri türü: doğru (true) veya yanlış (false).
Bug
Bir yazılım programında beklenmeyen bir davranışa neden olan hata veya kusur.
Bytecode
Yorumlayıcı tarafından doğrudan çalıştırılabilen ancak genellikle bir derleyici tarafından üretilen ara bir dil.
Cache
Bilgisayar belleğinde sıkça erişilen verilerin kopyalarını tutan geçici depolama alanı.
Client-Server Model
Bir ağdaki iletişimde, sunucu olarak bilinen merkezi bir bilgisayar ile bir veya daha fazla istemci arasında bilgi alışverişi yapılmasını sağlayan bir yapı.
Cloud Computing
İnternet üzerinden bilgisayar sistemleri ve kaynaklarına erişimi sağlayan ve bu kaynakların kullanımını sağlayan bir bilgi işlem modeli.
Commit
Bir versiyon kontrol sistemi üzerinde yapılan değişikliklerin kalıcı olarak kaydedilmesi işlemi.
Compiler
Bir programın kaynak kodunu, farklı bir dilde yazılmış makine koduna dönüştüren yazılım.
Containerization
Bir yazılım uygulamasını çalıştırmak için gerekli olan tüm bağımlılıkları bir araya getirerek, taşınabilir ve izole bir ortam oluşturma işlemi.
CSS (Cascading Style Sheets)
Web sayfalarının görünümünü ve düzenini tanımlamak için kullanılan bir stile tabanlı bir dil.
Database
Verilerin yapılandırılmış bir biçimde depolandığı ve yönetildiği bir veri deposu.
Data Structure
Bilgisayar biliminde verileri organize etmek, depolamak ve erişmek için kullanılan yapılar.
Debugging
Bir yazılım programındaki hataları bulma ve düzeltme işlemi.
Deployment
Bir yazılım uygulamasını kullanıma hazır hale getirme ve bir üretim ortamına yerleştirme işlemi.
DevOps
Yazılım geliştirme ve işletme süreçlerini birleştirerek, yazılım ürünlerinin daha hızlı ve güvenilir bir şekilde teslim edilmesini sağlayan bir kültür ve uygulama seti.
Docker
Uygulamaların hızlı bir şekilde paketlenmesi, teslim edilmesi ve çalıştırılmasını sağlayan bir konteyner platformu.
Encryption
Verilerin, yetkisiz erişimden korunması için şifrelenerek güvenli hale getirilmesi işlemi.
Framework
Yazılım geliştirme için temel yapı ve bileşenlerin sağlandığı bir platform veya ortam.
Frontend
Bir web uygulamasının kullanıcı arayüzüyle etkileşime giren bileşenleri ve işlevleri içeren kısım.
Function
Belirli bir görevi yerine getiren ve genellikle parametreler alarak bir çıktı üreten kod bloğu.
Git
Dağıtık bir versiyon kontrol sistemi olan ve yazılım geliştirme süreçlerinde kullanılan bir araç.
HTML (HyperText Markup Language)
Web sayfalarının yapılandırılmasını ve içeriğini tanımlamak için kullanılan bir işaretleme dilidir.
HTTP (HyperText Transfer Protocol)
İnternet üzerindeki veri iletişimi için kullanılan bir iletişim protokolüdür.
IDE (Integrated Development Environment)
Yazılım geliştirme işlemlerini kolaylaştırmak için bir araya getirilmiş, genellikle kod yazma, derleme ve hata ayıklama gibi araçların bulunduğu bir yazılım paketi.
JSON (JavaScript Object Notation)
Verileri organize etmek ve aktarmak için kullanılan bir hafif veri değişim formatıdır.
Library
Tekrar kullanılabilir kod parçalarının ve işlevlerinin toplandığı bir koleksiyon.
Machine Learning
Bilgisayar sistemlerinin veri analizi ve örüntü tanıma yoluyla kendilerini geliştirebilen bir yapay zeka dalı.
Middleware
Bir yazılım uygulamasının farklı bileşenleri arasında iletişim ve veri transferini kolaylaştıran yazılım bileşenleri.
Module
Bağımsız işlevselliği olan, genellikle yeniden kullanılabilir kod parçaları.
MVC (Model-View-Controller)
Yazılım uygulamalarının bileşenlerini organize etmek için kullanılan bir tasarım deseni.
Object-Oriented Programming (OOP)
Programlama paradigmasıdır ve bir yazılımı nesnelerin bir araya gelmesiyle tanımlar ve bu nesnelerin birbirleriyle etkileşimini sağlar.
ORM (Object-Relational Mapping)
Nesne yönelimli programlama dillerindeki nesneleri ilişkisel veritabanlarında tablolara eşleyen bir programlama tekniği.
Patch
Bir yazılım uygulamasında mevcut bir hatayı veya eksikliği düzeltmek için yapılan küçük bir değişiklik veya güncelleme.
Payload
Bir ileti veya pakette taşınan gerçek veri veya bilgi.
Query
Veritabanından belirli bilgileri almak için yapılan sorgu.
Recursion
Bir fonksiyonun kendini çağırması veya bir problemi daha küçük parçalara bölmek için kendi kendini çağırmasıdır.
Repository
Bir versiyon kontrol sistemine gönderilen ve saklanan kod depolama alanı.
REST (Representational State Transfer)
Bir ağ mimarisi stili olan ve HTTP protokolünü kullanarak veri transferi için basit bir yaklaşım sunan bir yazılım tasarım prensibi.
Runtime
Bir programın çalışma anındaki durumu ve davranışı.
SaaS (Software as a Service)
Yazılımın bir hizmet olarak sunulduğu ve kullanıcıların ihtiyaçlarına göre abonelik veya ücret karşılığında erişim sağladığı bir dağıtılmış hesaplama modeli.
Script
Bir betik veya komut dosyası, bir dizi işlemi otomatikleştirmek veya yürütmek için kullanılan bir dosya.
SQL (Structured Query Language)
Yapılandırılmış sorgu dili, ilişkisel veritabanlarında veri yönetimi ve sorgulama için kullanılır.
Virtual Machine
Bir fiziksel bilgisayar üzerinde çalışan, ancak gerçek donanıma bağlı olmayan ve genellikle sanal olarak oluşturulan bir bilgisayar ortamı.